"ΣΑΜΑΡΙΝΑ" - Λίγα Λόγια για την Κοινότητα

Η ξακουστή Σαμαρίνα είναι αμφιθεατρικά χτισμένη σε υψόμετρο 1.550 μ. στις ανατολικές πλαγιές του Σμόλικα, κάτω από το δάσος της Κιούριστα. Κατά το Σαμαριναίο επίσκοπο Δομοκού, Χρύσανθο (χειρόγραφο του 1853), πριν 300 χρόνια η Σαμαρίνα ήταν χτισμένη κοντά στο μοναστήρι της Αγ. Παρασκευής, 7 χλμ. Ν του χωριού. Η μετοίκηση έγινε "... δια το πλήθος των όφεων, μάλιστα εχιδνών και το στενόν του μέρους κείνου". Πρόκειται για έναν από τους πιο φημισμένους οικισμούς στην Ελλάδα. Στην υπέροχη διαδρομή ως εδώ, τα γέρικα τεράστια πεύκα εναλλάσσονται με τις πυκνές οξυές. Το τοπίο έχει μια άγρια, σπάνια ομορφιά, όπως βέβαια και όλες οι περιοχές της Πίνδου.

Ο επισκέπτης θα μαγευτεί από τη μοναδικότητα του θεάματος που παρουσιάζει το ρέμα της Βάλια Κίρνα, Νοτιοδυτικά της Σαμαρίνας. Αυτό πηγάζει από το Σμόλικα και διασχίζει την περιοχή σε μήκος 6 χλμ. περίπου. Μέσω δασόδρομου, αρκετά δύσβατου, φθάνουμε στο σημείο όπου το ρέμα σχηματίζει 2-3 πανέμορφους καταρράκτες. Νοτιοδυτικά της Σαμαρίνας, στους πρόποδες του Σμόλικα, συναντάμε δύο λίμνες που είναι γνωστές ως "Δρακόλιμνες". Εδώ υπάρχουν αλπικοί τρίτωνες, ενώ πιο πέρα αφρίζει ο μεγάλος καταρράκτης του Σμόλικα, Άπα Σπιντζουριάτα (δηλ. Κρεμαστό νερό), ο οποίος ρίχνει τα νερά του στη δύσβατη πυκνοδασωμένη χαράδρα της Βάλια Κίρνα, Σκοντίνα. Με το ρέμα της Βάλια Κίρνα ενώνεται σε κάποιο σημείο και το ρέμα Σκορδέϊ -Γκρέκο ρέμα που πηγάζει από τις περιοχές Γομάρας, Ταμπουρίου, Σαμαρίνας.

Στο δάσος "Κιούριστα" πάνω από τη Σαμαρίνα, βρίσκεται η πηγή (φαντίνα) "της κυράς", δίπλα στην οποία έχει χτιστεί βρύση που φημίζεται για το γάργαρο, κρυστάλλινο νερό της. Επίσης σε καταπράσινο λιβάδι μέσα στο δάσος, όπου αθλούνται οι νέοι του χωριού, βρίσκεται η πηγή "Μουτσιάλια".

Η περιφέρεια της Σαμαρίνας καλύπτεται σε μεγάλο τμήμα της από δάση που αποτελούνται από ρόμπολα, οξυές, μαύρη πεύκη, δρυ, ελάτη, σφένδαμο, άρκενθο, κρανιά, λεύκη, ιτιά κ.ά. Η πανίδα περιλαμβάνει αρκούδες, ζαρκάδια, αγριόγιδα, λύκους, αλεπούδες, κουνάβια, σκίουρους, αγριόχοιρους, λαγούς αλλά και είδη αετών, κιρκινέζια, κοτσύφια και ποντικοβαρβακίνες.

Όλες οι βρύσες που βρίσκονται μέσα στη Σαμαρίνα είναι πέτρινες και κατασκευάστηκαν επί Τουρκοκρατίας. Αυτές είναι: της "Μεγάλης Παναγιάς", της "Μικρής Παναγιάς", η "Γκαβάνη", η "Χατζή", η "Παπακύργια", η "Παπαζήση", η "Κυπριτζή", η "Μπίζιου", η "Πέντα", η "Λεσούρα" και η "Ζέκιου". Εκτός οικισμού βρίσκονται οι: βρύση του Ρωμιού (Γκρέκου), η βρύση του Κόντουρου, καθώς και η βρύση στο δάσος Κιούριστα.

800 με 1.000 άτομα κατοικούν στη Σαμαρίνα το καλοκαίρι και από τις 5 μέχρι τις 20 Αυγούστου ο πληθυσμός του χωριού αγγίζει τα 3.000 άτομα. Το χειμώνα ζουν εδώ μονάχα 5 φύλακες. Οι περισσότεροι Σαμαριναίοι είναι κτηνοτρόφοι, ενώ υπάρχουν και υλοτόμοι καθώς και μερικοί ελεύθεροι επαγγελματίες (καταστηματάρχες, ιδιοκτήτες ξενώνων κ.τ.λ.). Το καλοκαίρι εργάζονται επίσης στο χωριό ένας μαχαιράς και ένας ράφτης.